Yeni təhlükə; sürücüsüz avtomobillər hansı problemlər yarada bilər?

Dünyada sürücüsüz avtomobillərə keçid başlayıb. Hətta avtonom avtomobillər parkı hazırda San Fransisko və Las Veqasda fəaliyyət göstərir. Pilot proqramlar ABŞ-da Sietldən Mayamiyə qədər demək olar ki, onlarla başqa şəhərlərindədir. Sürücüsüz avtomobillər Avropa və Asiyada da hazırlanaraq sınaqdan keçirilir.

Avtosfer.az xəbər verir ki, nəqliyyat vasitələri hər kəs üçün daha təhlükəsiz gələcək yaratmaq potensialına malik olacaqsa, təhlükəsizlik avtonom avtomobil istehsalçıları və donanma operatorları üçün əsas qayğı olmalıdır. Kibertəhlükəsizlik şirkəti ESET avtonom avtomobilləri yoxlayaraq daha təhlükəsiz sürücülük üçün tövsiyələrini paylaşıb. Bəs sürücüsüz avtomobillərdə təhlükəsizlik necə olmalıdır?

Belə ki, avtonom avtomobillər kibercinayətkarlar üçün çox cəlbedici bir kateqoriya olaraq görülür.

İstehlakçıları hədəf alan hesab oğurluğu və biznesləri hədəf alan fidyə proqramları kimi tamamilə kiberməkanda baş verən cinayət fəaliyyəti ilə yanaşı, fiziki dünyada alətlərə sahib olmaq bəzi maraqlı imkanlar təqdim edir. Bu imkanlara səyahət tarixçələri ilə bağlı müştəriləri hədələməkdən qazanc əldə edilməsi, nəqliyyat vasitələrinin uzaqdan tutulması, tıxac yaratmaq üçün nəqliyyat vasitələrini müəyyən bir yerə göndərilməsi, hüquq-mühafizə orqanlarını tıxaclı hava limanlarından, qatar stansiyalarından və ya avtobus terminallarından uzaq tulması, təcili yardım xidmətlərinə mane olunması və s. aiddir.

Avtonom nəqliyyat vasitələri ilə bağlı digər mümkün narahatlıq kommersiya yük maşınlarıdır. Qiymətli yükləri daşıyan avtonom yük maşını dayandırıla və ya cinayətkarların seçdiyi yerə yönəldilə bilər.

Bir çox yeniliklər arasında xüsusilə sürətlə qəbul edilən bu yeni texnologiya təxəyyül hüdudlarını aşır və yeni maneələr yaradır. Lakin artan şöhrət rəqəmsal müdafiəni gücləndirməyə kömək edə biləcək texnologiya həvəskarlarını da cəlb edir.

Ənənəvi avtomobillərlə eyni yolları keçə bilən avtomobillər şəklində olan avtonom nəqliyyat vasitələri, son bir neçə onillikdə avtomobil texnologiyasındakı ən böyük dəyişikliklərdən birini təmsil edir. Görünür, bir əsrdən çox tarixi olan nəqliyyat mühəndisliyindən öyrənilən bəzi əsas ehtiyat tədbirləri unudulmamalıdır.

Fərdi şəxslərə və ya müəssisələrə məxsus avtonom avtomobillərdə fövqəladə hallarda insan tərəfindən idarə oluna bilən idarəetmə vasitələri olmalıdır. Süni intellekt sürücülükdə nə qədər yaxşı olsa da, o, heç vaxt bir insan sürücüsünün edə biləcəyi hər şeyi proqnozlaşdıra və cavab verə bilməyəcək.

Taksi və ya servis xidməti kimi istifadəsi nəzərdə tutulmuş nəqliyyat vasitələrində metro nəqliyyatında istifadə olunan qəza düymələrindən fərqli olmayan təcili əyləc sistemi sərnişinlər üçün daim əlçatan olmalıdır.

Məhəbbət Tərlanoğlu