“X” və “Tik-Tok” istifadəçiləri ən çox əsəbiləşdirən şəbəkələrdir – AMERİKALI ALİMLƏRİNDƏN ARAŞDIRMA

Yeni araşdırma sosial şəbəkələrin istifadəsinin əsəbilik və emosional vəziyyətə təsirini əks etdirib.

Avtosfer.az xəbər verir ki, tədqiqat sosial şəbəkələrdən istifadənin insanların əhval-ruhiyyəsi və ümumi emosional vəziyyəti ilə əlaqəsini təhlil edib.

"JAMA Network" tibbi jurnalında dərc olunan araşdırmada 40 min nəfərdən çox iştirakçının davranışları analiz edilib. Nəticələrə görə, sosial şəbəkələrdən istifadə xüsusən də istehlak edilən məzmunun növünə görə daha yüksək qəzəb hissinə səbəb ola bilər. Xüsusilə neqativ xəbərlər və müzakirələr istifadəçilərin əsəbilik və stress səviyyələrini artırır.

Araşdırma iştirakçılarının platformalardan nə qədər tez-tez istifadə etdiyini və bunun onların emosional vəziyyətinə təsirini təhlil edən tədqiqatçılar sosial medianın əhval-ruhiyyəni necə formalaşdırdığı barədə mühüm məlumatlar əldə ediblər. Tədqiqat göstərir ki, neqativ məzmunla qarşılaşan istifadəçilər daha yüksək dərəcədə əsəbilik və stress yaşayırlar.

Sorğuda iştirak edən 42.597 nəfərin 78,2%-i gündəlik olaraq ən azı bir əsas sosial media platformasından “X” (Twitter), “Facebook”, “Instagram” və “Tik-Tok” istifadə etdiyini bildirib. Bu istifadəçilərdən 6.037 nəfər gündə yalnız bir dəfə, 16.678 nəfər gün ərzində bir neçə dəfə, 10.610 nəfər isə sosial şəbəkələrdə uzun müddət aktiv olduğunu qeyd edib.

Sosial şəbəkədə çox vaxt keçirən və tez-tez paylaşım edən fərdlərdə əsəbilik və neqativ emosiyaların daha yüksək olduğu müşahidə edilib. Bu qrupdakı şəxslər gündə bir neçə dəfə daxil olanlarla müqayisədə 1,4% daha çox neqativ emosiyalar yaşayıb. Günün əksər hissəsini sosial şəbəkələrdə keçirənlərdə isə bu nisbət 3,4%-ə qədər yüksəlib.

Tədqiqatda əsasən “X”, “Facebook”, “Instagram” və “Tik-Tok” platformaları nəzərə alınıb. Maraqlıdır ki, ekspertlər “X” və “TikTok”un istifadəçilər arasında ən çox reaksiyaya səbəb olan platformalar olduğunu müəyyən ediblər.

Mütəxəssislər sosial şəbəkələrdə qəzəbin artmasının əsas səbəblərindən birinin siyasi müzakirələr olduğunu bildirirlər. Araşdırma göstərir ki, qıcıq hissi yaşayan iştirakçılar daha çox siyasi məzmuna maraq göstərir və bu sahədə müzakirələrə tez-tez rast gəlirlər. Belə müzakirələr istifadəçilərin emosional vəziyyətinə mənfi təsir göstərərək onların daha çox qəzəb və stress yaşamasına səbəb olur.

Massaçusets Ümumi Xəstəxanasının Kəmiyyət Sağlamlığı Mərkəzinin direktoru və araşdırmanın rəhbəri Roy Perlis bildirir ki, sosial şəbəkələrdən istifadənin bizi mütləq daha əsəbi etdiyini demək mümkün deyil. Bununla belə, o, sosial şəbəkə ilə qarşılıqlı əlaqə və qıcıqlanma arasında aydın bir əlaqənin olduğunu vurğulayır.
Digər tərəfdən “Nature” jurnalında dərc olunan araşdırmalar da göstərir ki, sosial şəbəkələrdə müzakirələr zaman keçdikcə daha zəhərli olur və istifadəçilərin psixi sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Xüsusilə yeniyetmələr üçün bu təsirlər həm psixi, həm də fiziki sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər.

Eltac Zülfüqaroğlu