Yerdə bir gün nə vaxt 25 saat olacaq?

Yerin fırlanması tədricən yavaşlayır və zaman keçdikcə sutkanın uzunluğu artır. Nəzəri baxımdan bu o deməkdir ki, nə vaxtsa planetdə bir gün 25 saat davam edəcək. Lakin bu dəyişikliklər o qədər ləng baş verir ki, nə müasir bəşəriyyət, nə də yaxın gələcək sivilizasiyalar bunu yaşaya bilməyəcək.  Avtosfer.az "Qaynarinfo"ya istinadən xəbər verir ki, bu barədə "Science Advances” jurnalında dərc olunan tədqiqatda qeyd olunur. Bunun əsas səbəbi Yer və Ay arasındakı qravitasiya qarşılıqlı təsiridir. Okeanlarda qabarma və çəkilmələrə səbəb olan eyni qüvvələr planet üçün bir növ "əyləc” rolunu oynayaraq onun fırlanma enerjisinin bir hissəsini tədricən azaldır.

Sutka niyə həmişə 24 saat olmur?

Biz 24 saatlıq sutkaya öyrəşmişik, lakin bu göstərici tam sabit deyil. Əgər Yerin fırlanmasını Günəşə deyil, uzaq ulduzlara nisbətən ölçsək, sözdə ulduz sutkası alınar və o, bir qədər daha qısadır. Bundan əlavə, "günəş sutkası” belə daim saniyənin hissələri qədər dəyişir. Çox uzun zaman kəsiyində bu dəyişikliklərin bir ümumi meyli var — sutka yavaş-yavaş uzanır.

Ay tədricən Yerdən uzaqlaşır

Ayın cazibə qüvvəsi okeanlarda qabarma çıxıntıları yaradır. Su, okean dibi və planet səthi arasında yaranan sürtünmə nəticəsində Yerin fırlanma enerjisinin bir hissəsi itir. Nəticədə Yer yavaşıyır, Ay isə hər il ondan bir neçə santimetr uzaqlaşır. Bu proses NASA tərəfindən yaxşı sənədləşdirilib və astronomik müşahidələr, eləcə də qədim Günəş tutulmaları barədə tarixi qeydlərlə təsdiqlənib.

Bəs 25 saatlıq gün nə vaxt olacaq?

Populyar başlıqlar çox vaxt oxucuları çaşdırır. Əslində, təqvimdə dəqiq bir tarix göstərmək mümkün deyil. Alimlərin, o cümlədən Toronto Universitetinin tədqiqatçılarının hesablamalarına görə, Yer–Ay sisteminin indiki kimi inkişaf etməsi halında 25 saatlıq sutkaya keçid təxminən 200 milyon il sonra baş verə bilər. Bu isə o deməkdir ki, sözügedən dəyişikliklər müasir həyata, təqvimlərə və ya qlobal vaxt sisteminə heç bir praktiki təsir göstərməyəcək.

Günün uzunluğuna yalnız Ay təsir etmir

Yerin fırlanmasına planet üzərində kütlənin yenidən paylanması da təsir göstərir. Bura buzlaqların əriməsi, böyük həcmdə su kütlələrinin hərəkəti və hətta iri miqyaslı geofiziki proseslər daxildir. Bütün bu amillər sutkanın uzunluğunu dəyişir, lakin bu dəyişikliklər çox kiçik miqyasda baş verir. Bu cür fərqləri kompensasiya etmək üçün keçmişdə atom vaxtını planetin real fırlanması ilə uzlaşdırmaq məqsədilə "artıq saniyələr” də tətbiq olunub.