Ekonomayzer - Mühərrikin işləməsi barədə sürücüyə nə deyə bilər?

Ekonomayzer, əvvəllər VAZ 2107 avtomobillərində quraşdırılmış bir cihazdır. Bir çox sürücü bunun alətlər panelində yer tutan və diqqəti yayındıran tamamilə yararsız bir hissə olduğunu düşünürdü. Ancaq əslində bu faydalı bir cihazdır, əgər onun əsasında sürücülük tərzinizi biraz tənzimləsəniz, yanacaq sərfiyyatını ən azı 15% azalda bilərsiniz. Və bu həqiqətdir, çünki bu cihaz bir çox xüsusiyyətlərdən asılı olan mühərrikin ən vacib parametrlərindən birini izləyir. Bu yanacaq – hava qarışığını ötürən qurğudakı boşalma və onunla birbaşa əlaqəli hava axınıdır.

Yanacaq – hava qarışığını ötürən qurğudakı boşalma yüklənmədən, tənzimləmə mövqeyindən və sürətdən asılıdır. Əgər artarsa, bu, silindrlərin daha pis hava ilə doldurulduğunu göstərir, demək qarışığın müəyyən bir tərkibini qorumaq üçün daha az yanacaq tələb olunur. Yəni, yanacaq – hava qarışığını ötürən qurğusundakı boşalma, yanacaq istehlakına görə qiymətləndirilə bilər. Qazın bağlanması ilə boş vəziyyətdə mühərrik minimum havanı istehlak edir. Qazı açan kimi hava axını artır və yanacaq – hava qarışığını ötürən qurğuda boşalma azalır. Bu anda ekonomayzerin oxu yanacaq istehlakının artmasına tərəf əyilməyə başlayır. Hava axını və mühərrik yükü nə qədər çox olarsa, boşalma o qədər aşağı olur və nəticədə yanacaq sərfi çox olar.

Əgər biz, avtomobil ilə yuxarıya doğru hərəkət ediriksə və ya yüklənmiş bir qoşqu çəkiriksə və eyni zamanda 4-cü pilləni seçiriksə, o zaman mühərrik yükü və hava sərfi o qədər böyük ola bilər ki, ekonomayzer oxu qırmızı zonaya keçəcək. Ancaq daha aşağı bir ötürücüyə keçsək, yüklənmə azalacaq və ekonomayzer bizə yanacaq – hava qarışığını ötürən qurğusundakı boşalma artımını göstərəcək, yəni ox aşağı yanacaq istehlakına doğru keçəcək. Ancaq əlbəttə ki, bu cihazla yanacağın nə qədər sərf olunduğunu dəqiq müəyyənləşdirmək mümkün deyil, çünki avtomobilin sürətini və mühərrikin dövriyyəsini nəzərə almır. Ancaq güc qurğusunun iş rejimini dəyişdirərək axın sürətini bir qədər nizamlamaq mümkündür.

Natiq Nazimoğlu